A Semana da Ciencia é o evento divulgativo máis importante do IGFAE. Cada ano desde 2018 o instituto organiza un programa de actividades para todos os públicos coa finalidade de espertar curiosidade pola física e visibilizar a ciencia de excelencia á sociedade.
No ano 2025 celébrase o Ano Internacional da Ciencia e a Tecnoloxía Cuánticas, coincidindo co centenario da publicación, en 1925, dalgúns dos artigos que sentaron as bases da mecánica cuántica, coa conseguinte revolución da nosa comprensión do mundo natural. Co gallo desta efeméride, a Semana da Ciencia do IGFAE achégase desde perspectivas moi diversas a esta disciplina, esencial para o desenvolvemento da física moderna.
A Rede de Centros Singulares de Investigación da Universidade de Santiago de Compostela abre as súas portas á cidadanía o sábado 8 de novembro de 2025, na oitava edición de Ciencia Singular. Os cinco centros da USC (CiQUS, CiMUS, CiTIUS, IGFAE e CRETUS) que forman parte da rede CIGUS da Xunta de Galicia amosan á sociedade o labor científico punteiro que desenvolven.
Dun xeito ameno e accesible, e a través de charlas divulgativas, visitas guiadas, obradoiros e experimentos, centos de visitantes descubriron a investigación en áreas como a química, as tecnoloxías intelixentes, a medicina molecular, a física ou as ciencias ambientais e así fomentar vocacións científicas desde idades temperás.
A Casa das Máquinas acolle o martes 11 de novembro, ás 19.00 horas, “A baralla cuántica: percepción, información e realidade”. Nesta actividade, o investigador do IGFAE Javier Mas e o mago Kiko Pastur únense, coa axuda do ilusionismo, para representar a perplexidade e confusión que supuxo o desenvolvemento das teorías da mecánica cuántica sobre a nosa percepción e coñecemento.
Antía Lamas Liñares, física compostelá que actualmente é científica cuántica principal en Amazon Web Services, liderando o traballo de redes cuánticas nesta multinacional, ofrece a conferencia principal da Semana da Ciencia (martes 11 de novembro ás 20.00 horas na Casa das Máquinas (Rúa das Galeras, s/n).
Na súa charla, A segunda revolución cuántica: o camiño dende a ciencia á enxeñaría, abordará as oportunidades que ofrece, 100 anos despois, o desenvolvemento da mecánica cuántica para producir novas tecnoloxías e produtos.
Antía Lamas Liñares criouse en Santiago e fixo a carreira de Física na USC. Despois obtivo un máster en Óptica Aplicada no Imperial College London, e o seu doutoramento na Universidade de Oxford. Máis adiante realizou unha estadía posdoutoral na Universidade de California Santa Barbara, antes de establecer o seu propio grupo de óptica cuántica na Universidade Nacional de Singapur. Durante o seu tempo en Singapur axudou a lanzar o Centro de Tecnoloxías Cuánticas, do que foi Investigadora Principal fundadora.
Desde 2010 traballa nos Estados Unidos, primeiro no Instituto Nacional de Estándares e Tecnoloxía e despois no Centro de Computación Avanzada de Texas. En 2019 uniuse a SpeQtral, unha startup singapurense centrada en comunicacións cuánticas baseadas en satélites, como Científica Cuántica Principal. En 2021 incorporouse a Amazon.
A 8ª Semana da Ciencia do IGFAE tamén se achegará á música da man de Sumrrá, unha das bandas de jazz máis recoñecidas en Galicia, que este ano celebra o seu 25º aniversario. O mércores 12 de novembro (20.00 horas, auditorio do Centro Galego de Arte Contemporánea), o grupo mergullarase na física cun concerto no que se estreará unha peza inédita inspirada na física cuántica. Trátase dunha iniciativa do Centro de Supercomputación de Galicia (CESGA) e o propio IGFAE, co apoio do CGAC.
O repertorio deste recital estará centrado no álbum “7 visións”, publicado por Sumrrá en 2021, no que o grupo compostelán asumiu o exercicio inspirador de “coller perspectiva e replantexarse a través da música a nosa propia existencia”, explican. Xunto as pezas deste álbum, o grupo estreará A oitava visión. O zoom cuántico, unha composición inédita que “xoga coa idea de transicion dende a física clásica ata a revolucion cuántica, e de como a visión da mesma realidade pode mudar dependendo da posición, proximidade, atencion ou tecnoloxía”, expón o trío.
O IGFAE acolle xoves 13 de novembro (15:30 horas) a primeira edición do Wikimaratón de Física de Partículas, unha actividade que nace do obxectivo de enriquecer a Wikipedia en galego, creando novo contido ou mellorando artigos xa existentes, en disciplinas como a física de altas enerxías, astropartículas ou nuclear, relacionadas coas áreas de investigación do IGFAE.
A Wikimaratón, que se enmarca dentro das actividades da oitava Semana da Ciencia do IGFAE, está dirixida ao persoal do IGFAE e aberto a estudantes do grao de Física da USC, titulacións afíns e calquera persoa con interese pola física de partículas. Terá lugar de forma presencial, pero tamén é posible colaborar de forma virtual creando ou mellorando artigos. Requírese inscrición previa, e é oportuno que as persoas participantes teñan unha conta de usuario na Wikipedia.
A xa tradicional NerdNite da Semana da Ciencia (xoves 13 de novembro, 20:30 horas, A Nave de Vidán) achegarase á cuántica deste diversas perspectivas, como os reloxos cuánticos, a supercondutividade ou a influencia dos raios cósmicos na computación cuántica, da man, respectivamente, de Angel Paredes Galán (IFCAE-Universidade de Vigo), Jesús Mosqueira Rey (Grupo de Materiais Cuánticos e Fotónica da USC), e Carolina Filgueira Rama (IGFAE).
Nel, exploraranse principios como a superposición, a incerteza, o entrelazamiento e a observación, e o seu papel á hora de inspirar novas formas de creación e movemento. Deste xeito, o taller convida a artistas, bailaríns e curiosos a habitar o espazo entre o visible e o invisible, o tanxible e o potencial, xerando unha práctica que combina pensamento científico, intuición corporal e experimentación escénica. A inscrición na actividade, limitada a 25 participantes, abrirase proximamente.
Novas
