LIGO

En outubro de 2018, o IGFAE uniuse á Colaboración Científica LIGO (LSC), unha iniciativa centrada na ciencia das ondas gravitacionais (GW). As ondas gravitacionais son ondulacións ou oscilacións no espazo-tempo, que foron preditas por Einstein hai máis de 100 anos. Observáronse por primeira vez en setembro de 2015, a través do Laser interferometer Gravitational-Wave Observatory (LIGO).

Estas primeiras deteccións de ondas gravitacionais foron recoñecidas, entre outros, co Premio Especial ao Avance en Física Fundamental 2016 para as colaboracións LSC e Virgo -incluídos dous membros do IGFAE- e o Premio Nobel de Física 2017 para tres científicos pioneiros de LIGO.

Tras a detección de 90 sinais de ondas gravitacionais nos tres primeiros períodos de observación dos detectores avanzados LIGO e Virgo ata 2020, a rede de intercambio de datos ampliouse co novo detector crioxénico KAGRA en Xapón. A cuarta rolda de observación comezou en maio de 2023 cunha maior sensibilidade da rede, e espérase que produza centos de deteccións máis nos próximos 1,5 anos.

Tras recibir a acreditación como Unidade de Excelencia María de Maeztu en 2017, os investigadores do IGFAE identificaron a ciencia de ondas gravitacionais como unha liña de investigación cun impacto potencial particularmente alto, sobre todo en relación coa astrofísica de multimensaxeiros. Esta é unha rama da astrofísica que ten como obxectivo explotar a detección de diferentes tipos de sinais (fotóns, GW, raios cósmicos, neutrinos) para mellorar e complementar a información de fontes astrofísicas. A nova liña de investigación aberta no IGFAE tamén ten sinerxías coas actividades actuais do Instituto, en particular coa forte implicación teórica en moitos aspectos da gravidade, o uso das ondas gravitacionais como sondas da materia nuclear ultradensa nas estrelas de neutróns, así como coas actividades experimentais no marco do Observatorio Pierre Auger, o maior e máis preciso detector de raios cósmicos de ultra alta enerxía do mundo.